Arynów – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Cmentarz założony prawdopodobnie na początku XX w. Spoczywają na nim głównie ewangelicy zamieszkujący wieś Królewiec. Z informacji zamieszczonych w Wikipedii wynika, że na większości mogił stały tylko drewniane krzyże. Do dnia dzisiejszego pozostały 3 nagrobki. Teren nie jest ogrodzony, nie ma też tablicy informacyjnej. Jest jednak uprzątnięty. Z roślinności oprócz starych drzew najliczniej występuje barwinek.…Continue reading Arynów – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Tyborów – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Osadnicy niemieccy zostali sprowadzeni do Tyborowa przez Hilarego Tyborowskiego. Zakupił on po 1802 roku dobra wcześniej odebrane Kościołowi Katolickiemu przez władze austriackie. W Barczącej wybudował hutę szkła, a teren obok znanego już z szesnastowiecznych dokumentów Wiciejowa, przeznaczył do zasiedlenia i zagospodarowania rolniczego. Cmentarz powstał prawdopodobnie przed 1850 r. na granicy Tyborowa i Wiciejowa. Wg informacji…Continue reading Tyborów – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Skierdy – cmentarz mennonicki – Zapomniane cmentarze

Miejscowość założóno prawdopodobnie pod koniec XVIII w. przez osadników olęderskich wyznania mennonickiego. Liczba mieszkańców wsi do końca XIX w. nie przekroczyła 200. Cmentarz znajduje się przy trasie łączącej Warszawę z Nowym Dworem Mazowieckim. W 2011 r. został oczyszczony z porastających go krzewów. Na ogrodzeniu umieszczono tabliczkę informacyjną. W Wikipedii zamieszczono wpis o cmentarzu na podstawie…Continue reading Skierdy – cmentarz mennonicki – Zapomniane cmentarze

Wilków nad Wisłą – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Wilków nad Wisłą to dawny Wilków Niemiecki. Wg informacji zamieszczonych w Wikipedii jego północna część nosiła nazwę Wilków Holenderski jednak na starych mapach nie ma na to dowodów. 5 lutego 1778 król Stanisław August potwierdził kontrakt zawarty z osadnikami przez starostę kampinoskiego Gutakowskiego. Był to kontrakt emfiteutyczny co oznaczało, że osadnicy zobowiązani do płacenia czynszu…Continue reading Wilków nad Wisłą – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Holendry Kuźmińskie – cmentarz ewangelicki i wojenny – Zapomniane cmentarze

Cmentarz założony prawdopodobnie w latach czterdziestych XIX wieku. W tym to czasie na terenach zalewowych Wisły w okolicach Kozienic (za sprawą Iwana Dehna, a później jego syna Władysława) prowadzono budowę wałów przeciwpowodziowych i zasiedlano tereny dotąd zalewane przez wody rzeki. Obok miejscowych ewangelików na cmentarzu pochowano także żołnierzy poległych podczas działań wojennych prowadzonych w latach…Continue reading Holendry Kuźmińskie – cmentarz ewangelicki i wojenny – Zapomniane cmentarze

Kozienice – cmentarz Dehnów – Zapomniane cmentarze

W 1835 r. za swoje zasługi w zakresie projektowania i budowy fortyfikacji dobra kozienickie otrzymał w dożywocie od cara Iwan Dehn. Przywrócił on dawny blask zniszczonemu pałacowi oraz rozpoczął prace nad zasiedleniem terenów zalewowych. W latach czterdziestych na kozienickim powiślu pojawiają się osadnicy olenderscy. Sam generał w tym czasie prowadzi też prace nad budową i…Continue reading Kozienice – cmentarz Dehnów – Zapomniane cmentarze

Sady – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Wieś została założona przez osadników pod koniec XVIII w. Zlokalizowany przy ul. Rodzinnej cmentarz jest zapewne niewiele młodszy. W wyniku działań wolontariuszy jego stan uległ poprawie. Zdjęcia z 2012 r. dostępne są na stronie Forum Zbuntowanych Eksploratorów. Informacje o zabytkach olęderskich w Sadach udostępniono na stronie Katalog zabytków osadnictwa holenderskiego w Polsce. Zdjęcia z dnia…Continue reading Sady – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Nowe Grochale – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Nowe Grochale (wcześniej Grochale Nowe) założono prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX w. Osadnicy olenderscy założyli własny cmentarz na północnym skraju osady, nieopodal koryta Wisły. Dzisiaj jest to przykład cmentarza zabudowanego. O ile w okolicy są cmentarze na gruntach prywatnych to w Kępie Kiełpińskiej jest to zagajnik na ogrodzonym, prywatnym terenie, w warszawskim Tarchominie jest to…Continue reading Nowe Grochale – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Karolinów – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Koloniści założyli osadę na bagnistym terenie prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX w. Do dnia dzisiejszego pozostał cmentarz lokowany, jak domy kolonistów, na sztucznym, prostokątnym wzniesieniu. Byłby trudny do odnalezienia gdyby nie tablica informacyjna, Na terenie cmentarza, porośniętym gęsto krzewami znajdują się tylko pozostałości dwóch drewnianych krzyży. Zdjęcia z dnia 10.05.2020 r. Lokalizacja: Pokaż Nekropolie na…Continue reading Karolinów – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Dziekanów Leśny – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Założony w II połowie XIX w. cmentarz w Dziekanowie Leśnym od 2013 r. jest jednym z najbardziej zadbanych cmentarzy Powiśla Kampinoskiego. Znajduje się przy szlaku turystycznym i posiada tablicę informacyjną z historią osady oraz zdjęciami. W jego odnowieniu udział brali: Kampinoski Park Narodowy, Stowarzyszenie „Nasze Łomianki” oraz Parafię Ewangelicko-Augsburską Wniebowstąpienia Pańskiego w Warszawie. Formalnie opiekę…Continue reading Dziekanów Leśny – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Rajszew – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Nie znamy daty założenia wsi Rajszew. W 1827 r. zamieszkiwało ją ponad 200 osób. Wiadomo jednak, że do XVI w. osadnictwo w okolicach Jabłonny i Chotomowa niemal nie istniało, a tereny między tymi osadami niemal w całości porastały lasy. Można założyć, że do Rajszewa osadnicy niemieccy przybyli pod koniec XVIII lub na początku XIX w.…Continue reading Rajszew – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Józefów – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Pod koniec XVIII w. rząd pruski zachęcał niemieckich osadników do osiedlania się na nowo zajętych ziemiach należących wcześniej do Rzeczypospolitej Polskiej. Także na podmokłych terenach na północ od Pragi. W 1788 r. trzech pierwszych osadników założyło kolonię Józefów. W celu osuszenia pól osadnicy zmienili bieg rzeki Długiej. Ze swej strony władze pruskie organizują przygotowania do…Continue reading Józefów – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Aleksandrów (Izabelin) – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Za datę założenia kolonii w Izabelinie przyjmuje się dzień 6.05.1824 r. Jest to dzień podpisania umowy grupy kolonistów z właścicielami dóbr nieporęckich. Projekt założenia kolonii z 1823 r. przewidywał założenie cmentarza i ten zapewne powstał w 1824 r. Na mapie z 1825 r. stworzonej przez Stanisława Ludwika Postawkę w celu opracowania planu odwodnienia nowozasiedlonych terenów…Continue reading Aleksandrów (Izabelin) – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Młynarze – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Osadnicy niemieccy założyli Młynarze w drugiej połowie XIX w. Miejscowość nie pojawia się w tworzonym w tym czasie Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego. Prawdopodobnie była to więc niewielki przysiółek pomiędzy Bugiem i Fiszerem. Być może utrudniony przez rzeki i mokradła kontakt ze światem zewnętrznym zmusił osadników do założenia własnego cmentarza. W gminie Zabrodzie pod koniec XIX…Continue reading Młynarze – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Jadów – cmentarz szkocki – Zapomniane cmentarze

Najczęściej zadawanym pytaniem w związku z cmentarzem szkockim w Jadowie jest: skąd się wzięli Szkoci w Jadowie? A przecież powinno być oczywiste, że przybyli tu za pracą. Jak podaje wydany w 1882 r. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich w tomie trzecim, na stronie 362: Jadów należy do dóbr hr. Zamoyskich, którzy założyli…Continue reading Jadów – cmentarz szkocki – Zapomniane cmentarze

Aleksandrów (Warszawa Wawer) – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

  Cmentarz założono w połowie XIX w. Społeczność ewangelicka osiadła jednak w Aleksandrowie i jego okolicach jeszcze w wieku XVIII. W 1827 r. w Aleksandrowie było 9 gospodarstw należących do kolonistów, w 1870 już 40. Kantorat w Aleksandrowie był częścią parafii ewangelickiej w Starej Iwicznej. Obok cmentarza znajdował się drewniany kościół po którym do dnia…Continue reading Aleksandrów (Warszawa Wawer) – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Michałów-Grabina – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Osadnicy niemieccy zostali sprowadzeni na teren gminy Nieporęt w pierwszej połowie XIX w. Te podmokłe ziemie za sprawą osadników zmieniły się w tereny rolnicze. Kolonizatorzy nie tworzyli hermetycznej społeczności. Ich rodziny stopniowo się asymilowały z ludnością miejscową. Cmentarze zostały porzucone wraz z wysiedleniem osób przyznających się do pochodzenia niemieckiego w okresie okupacji niemieckiej podczas II…Continue reading Michałów-Grabina – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Marki (Pustelnik) – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Cmentarz założony w pierwszej połowie XIX w. Prawdopodobnie po 1830 r. Służył kolonistom niemieckim oraz ich potomkom przybyłym na podmokłe tereny Puszczy Słupeckiej. Koloniści z Pustelnika, tak jak inni koloniści z terenów Generalnego Gubernatorstwa zostali przesiedleni w 1941 r. Opuszczony cmentarz przez lata był dewastowany i zapomniany. Cmentarz znajduje się przy ulicy Sienkiewicza, od strony…Continue reading Marki (Pustelnik) – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Warszawa Białołęka – cmentarz ewangelicki w Augustówku – Zapomniane cmentarze

Daty założenia cmentarza nie znamy. Wiadomo tylko, że mieszkańcy Augustówka (włączonego w 1976 r. w granice Warszawy) przyznający się do narodowości niemieckiej zostali w 1941 r. przesiedleni na ziemie włączone do III Rzeszy. Pozostały cmentarze, których uporządkowanie wymagało w pierwszej kolejności oczyszczenia z niewybuchów. W drugiej połowie 2009 r. odbyło się posiedzenie Komisji Dialogu Społecznego…Continue reading Warszawa Białołęka – cmentarz ewangelicki w Augustówku – Zapomniane cmentarze

Władysławów (gmina Brochów) – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Władysławów w Puszczy Kampinoskiej obecnie niemal nie istnieje. Osada powstała prawdopodobnie w XIX w. Założona przez kolonistów na terenach podmokłych jeszcze w drugiej połowie XIX w. Liczyła 131 mieszkańców, co odnotowano w Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego. Wg informacji umieszczonych na tablicy informacyjnej wieś liczyła 118 mieszkańców i te dane pochodzą prawdopodobnie z roku 1921. Mimo…Continue reading Władysławów (gmina Brochów) – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Sojkówek – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Wydany w 1890 r. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego podaje, że w Sojkówku są 23 domy i 203 mieszkańców. Czy wszyscy byli osadnikami niemieckimi, których przodkowie przybyli za namową Andrzeja Zamoyskiego w 1828 r.? Podobnie jak w Płatkownicy tutaj też cmentarz powstał być może w pierwszej połowie XIX w. Dzisiaj pozostałości cmentarza skrywa las porastający wzniesienie…Continue reading Sojkówek – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Płatkownica – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Płatkownica wzmiankowana jest w dokumentach już w XV w. W 1827 r. we wsi były 72 domy w których mieszkało 460 osób. W 1828 r. nieurodzajne ziemie leżące w granicach Płatkownicy zostały przeznaczone przez Andrzeja Zamoyskiego, właściciela dóbr Kołodziąż, pod uprawy kolonistom niemieckim. Nowi osadnicy zostali włączeni do parafii ewangelickiej w Węgrowie, od której odłączyli…Continue reading Płatkownica – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Łady – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Cmentarz w Ładach mógł powstać w połowie XIX w. Taką informację można znaleźć w opracowanym przez Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania nad Bzurą przewodniku „Olenderski szlak turystyczny nad środkową Wisłą„. Wciąż jeszcze stoją słupy dawnej bramy cmentarnej. Nagrobki są jednak bardzo zniszczone. Na stronie fotopolska.eu znajduje się jedno zdjęcie z 1989 lub 1990 r. Stan podobny…Continue reading Łady – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Elżbietów – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze

Cmentarz w Elżbietowie nie jest ani oznakowany, ani nie ma na jego terenie żadnych krzyży. Znajduje się w pobliżu zakładu Bakoma. Podobnie jak cmentarz w pobliskiej Dębówce mógł powstać w pierwszej połowie XIX w. W lokalnym miesięczniku „Prosto z gminy” znalazłem informację, że być może jest to cmentarz z I wojny światowej. Jego obecność na…Continue reading Elżbietów – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze