Błonie – cmentarz żydowski

Cmentarz założony w 1885 r. W 1939 r. na jego terenie pochowano żołnierzy wyznania mojżeszowego, poległych w kampanii wrześniowej. Zniszczony podczas niemieckiej okupacji i niszczony później. W latach sześćdziesiątych fotografowano kilkadziesiąt stojących macew. Na przełomie wieków XX i XXI było ich kilkanaście. W 2013 roku porozbijano ostatnie stojące macewy.
Galeria zdjęć sprzed ostatnich zniszczeń. Artykuł na stronach Cmentarzy żydowskich w Polsce ze zdjęciem cmentarza z lat 60-tych.
Poniżej zdjęcia późniejsze.


Zdjęcia z dnia 27.12.2013 r.

W Wikipedii poświęcono kilka zdań historii Żydów w Błoniu. Cytuję w całości tekst skopiowany 1 listopada 2017 r.

Żydzi w Błoniu

Społeczność żydowska pojawiła się w mieście z końcem XV wieku. Błonie (jid. בלוינא Bloina[3]) jest wymieniane na liście gmin żydowskich z 1507 r., opodatkowanych w związku z koronacją Zygmunta I Starego.

Później, przez lata miasto było zamknięte dla osadnictwa żydowskiego. W 1827 roku mieszkały tu tylko cztery osoby wyznania mojżeszowego. Dopiero od 1862 r. mogli swobodnie osiedlać się w Błoniu (już w następnym roku żyło tu aż 1027 Żydów). Wielu Żydów zajmowało się obnośnym handlem, krawiectwem i szewstwem. Niektórzy z błońskich Żydów brali udział w powstaniu styczniowym w 1863 roku.

Spis powszechny z 1921 roku odnotowuje w mieście 1262 osoby pochodzenia żydowskiego. Podczas wojny polsko-bolszewickiej władze wojskowe skazały na karę śmierci miejscowego rabina, Efraima Fiszela Szapiro (jego gesty błogosławieństwa błędnie odczytano jako tajne sygnały przekazywane szpiegom). Przez pewien czas w mieście mieszkał Szymon Kalisz – późniejszy cadyk Skierniewic, uznawany za cudotwórcę[4].

W Błoniu, przy ulicy Nowakowskiego, istniała murowana synagoga rozebrana w 1952 r., a wybudowana w 1912 r. na miejscu starej, drewnianej, dwupiętrowej synagogi, która została zniszczona przez pożar w 1906 r. Obok synagogi stał niewielki budynek mykwy. Ponadto w jednej z kamienic istniała jesziwa.

Cmentarz żydowski istnieje do dziś, powierzchnia wynosi pół hektara, a nagrobki są bardzo zniszczone. Został założony przy ul. Polnej w 1885 r. (aczkolwiek w opinii pracownika ŻIH jedna macewa była z XVIII w.[4]). Latem 1940 roku na cmentarzu pochowano kilkunastu żołnierzy polskich wyznania mojżeszowego, poległych podczas kampanii wrześniowej. Ich szczątki zostały wcześniej ekshumowane z polowych mogił. Nekropolię zniszczyli naziści, a proces ten kontynuowano w latach powojennych. W 1989 r. kirkut został wpisany do listy zabytków[5].

Lokalizacja