Cmentarze poległych w bitwie pod Giełczwią, która rozegrała się w dniach 6-9 września 1914. O bitwie tej napisano, że rozegrała się na polach wsi Tarnawki, Zakrzew i Kolonia Targowisko. Teren bitwy obejmuje wschodni odcinek linii frontu na którym rozegrała się pierwsza bitwa kraśnicka. Działania prowadzone w dniach 23-25 sierpnia okrzyknięto w Wiedniu jako wielki sukces. Często też podaje się, że armia carska po bitwie kraśnickiej wycofała się do Lublina by stamtąd dokonać kontruderzenia. Groby pokazują jednak coś innego. Armia rosyjska nie wycofała się aż tak daleko. Kolejna bitwa (26 sierpnia – 2 września) – tym razem pod Tomaszowem Lubelskim – znów została przegrana przez armię rosyjską. Pokonani wycofali się w kierunku Lublina ale nie do samego Lublina. Kontrofensywa miała zacząć się 6 września pod Gródkiem Jagiellońskim. Ale przecież nie prowadzono jej w tym jednym miejscu. Już 5 września na odcinku Pawłów-Dąbrówka ruszyło kontrnatarcie rosyjskie. 6 września siły rosyjskie opanowały linię Pawłów – Bychawa – Giełczew. 7 września wojska carskie zajęły Wysokie, Dragany i wzgórze koło Tarnawki. 9 września nastąpił kontratak. Wzgórze koło Tarnawki zostało odbite przez III i IV dywizje niemieckie, które musiały się wycofać w obliczu klęski V korpusu austro-węgierskiego który uległ bagnetom rosyjskim. W zmaganiach tych brało udział 150 tysięcy żołnierzy armii rosyjskiej, 90 tysięcy żołnierzy austro-węgierskich i 25 tysięcy niemieckich. Na polu bitwy pozostało 30 tysięcy ciał żołnierzy carskich i 25 tysięcy ciał ich przeciwników. Ciała poległych zostały tymczasowo pochowane w płytkich grobach na terenie pomiędzy wsiami Giełczew i Tarnawka. Po dwóch tygodniach zmuszono ludność tych terenów do rozkopania mogił i złożenia ciał poległych w dwóch wielkich mogiłach zbiorowych. Ciała żołnierzy austro-węgierskich i niemieckich spoczęły na cmentarzu zlokalizowanym na wzgórzu koło Tarnawki o które toczyły się ostatnie boje. Ciała żołnierzy carskich pochowano na polach leżących z drugiej strony Wielkiego, bliżej Giełczwi. Cmentarz koło Tarnawki został otoczony wałem ziemnym i uporządkowany przez żołnierzy austro-węgierskich i niemieckich po ich powrocie na te tereny w 1915 roku.
Przy samej drodze, na wale ziemnym stała tablica informacyjna którą sfotografowałem tydzień wcześniej, już po zachodzie słońca.
Podczas kolejnej wizyty już jej nie zobaczyłem. Słupek do którego była przymocowana leżał na ziemi. A po tablicy ślad zaginął. Cmentarz zajmuje teren o obrysie zbliżonym do kwadratu. Jego boki mają po około 110m.
Słupek do którego przymocowana była tablica.
Nie ma tu śladów mogił. Być może jest to jedna wielka mogiła zbiorowa?
Drugi cmentarz założono obok polnej drogi której ostatnie ślady znalazłem na mapach WIG. Dziś nie ma jak do niego dojść. Nawet miedze w tym miejscu są za wąskie. Z daleka widać kopiec zwieńczony krzyżem i słupek z tabliczką u podstawy kopca.
Bez przybliżenia
Z drugiej strony jest jeszcze dalej do mogiły.
Informacje o bitwie i cmentarzach znalazłem na stronie Gminy Zakrzew. Informacje ogólne na stronach: Muzeum Lubelskiego i Wikiedii.
Zdjęcia wykonano 09.09.2012.