Janów Biskupi (dawna nazwa obecnego Janowa Podlaskiego) był w przeszłości siedzibą biskupa łuckiego. Miasto założono w wieku XV na prawie chełmińskim, a pierwsza informacja o zamieszkujących je Żydach pochodzi z wieku XVI (w dokumentach wspomniano o synagodze w Janowie). Samodzielna gmina wyznaniowa w Janowie powstała prawdopodobnie na początku wieku XVIII, wtedy też założono cmentarz. Został on w roku 1928 powiększony – przyłączono do cmentarza część przylegających do niego ogrodów. Zdewastowany podczas okupacji i być może po zakończeniu wojny. Obecnie na terenie cmentarza nie ma nagrobków jest on jednak ogrodzony.
W roku 1939 niemal połowę mieszkańców Janowa Podlaskiego stanowiła społeczność żydowska licząca około 2 tysięcy osób. Niewielka część mieszkańców (w większości młodzi ludzie) uciekła z Janowa w 1939 roku wraz z wycofującą się Armią Czerwoną. Pozostali w roku 1941 zostali zamknięci w getcie, a rok później przeniesieni zostali do getta w Białej Podlaskiej. Pozostała mała grupa zatrudniona w obozie pracy w stadninie koni w pobliżu Janowa. Po zakończeniu wojny powróciło do Janowa 27 osób pochodzenia żydowskiego. Po zastrzeleniu pięciu z nich w 1946 przez członków podziemia niepodległościowego (jedna z ofiar była współpracownikiem UB) pozostali opuścili Janów przenosząc się na Ziemie Odzyskane.
Informacja o braku nagrobków na cmentarzu zniechęciła mnie do jego szukania. Zupełnie przypadkiem w upalny dzień zatrzymałem się w cieniu drzew rosnących na wzniesieniu obok drogi. Moją uwagę zwróciła tablica umieszczona na płocie. Dopiero po przeczytaniu zamieszczonych na niej informacji domyśliłem się, że jestem przy ogrodzeniu cmentarza. Teren porasta dzika, nie pielęgnowana roślinność. Brakuje tablicy informacyjnej. Brakuje nagrobków.
Zdjęcia z dnia 06.07.2012 r.
Poprzez stronę http://shalom.org.pl dotarłem do zdjęcia ukazującego jednego z mieszkańców Janowa Podlaskiego w okresie międzywojennym: http://motlc.wiesenthal.com/site/pp.asp … F&b=479077 W cyfrowych zbiorach Miejskiej Biblioteki Publicznej w Białej Podlaskiej zobaczyć można zdjęcie nieistniejącej synagogi w Janowie Podlaskim http://bbc.mbp.org.pl/dlibra/docmetadat … =&lp=1&QI=
Wykorzystałem informacje zamieszczone w przewodniku „Śladami Żydów. Lubelszczyzna”, Lublin 2011, str. 146-148