Parysów – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze

Brak informacji o dacie założenia cmentarza. Na jednym z nagrobków odnaleziono rok 1854 jako datę śmierci osoby na której grobie macewę umieszczono. Cmentarz ten jest zarazem miejscem w którym pochowano w zbiorowych grobach Żydów z getta w Parysowie zamordowanych podczas likwidacji getta.

Obrazek

Kirkut znajduje się przy gruntowej drodze do osady Borowie. W latach pięćdziesiątych w jego pobliżu powstała linia kolejowa. Na terenie cmentarza nie zachowały się nagrobki. Po wojnie został on zaorany i posadzono na jego terenie drzewa (podobnie jak w Osiecku). Okoliczna ludność wykorzystywała piaszczyste wzniesienie (zajmowane przez cmentarz) jako dziką kopalnię piachu. Częściowo też jako dzikie wysypisko śmieci. Obecnie teren jest oczyszczony ze śmieci i symbolicznie zabezpieczony przed dalszym rozkopywaniem.

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Na pozostałym terenie cmentarza brak na powierzchni śladów przeznaczenia tego miejsca.

Obrazek

Brak macew na terenie cmentarza nie oznacza, że zaginęły bez śladu. Dewastację cmentarza rozpoczęli Niemcy podczas okupacji ale dokończyła ją okoliczna ludność wykorzystując elementy ogrodzenia cmentarza oraz pozostałe stele nagrobne w celach budowlanych. W styczniu 2012 roku TVN24 wyemitował poświęcony temu tematowi reportaż.

Drogą gruntową obok cmentarza przebiega szlak rowerowy (zielony). Znaki szlaku zostały jednak skutecznie zniszczone na drogach dojazdowych.

Synagoga

Budynek synagogi wzniesiono pod koniec XIX wieku przy drodze do Borowia, a zarazem na cmentarz żydowski. W Parysowie mieszkali potomkowie cadyka nazywanego Świętym Żydem z Przysuchy. Być może dlatego rosła wciąż liczba osiedlających się tu Żydów. Spis z 1921 roku wykazał, że większość mieszkańców osady była wyznania mojżeszowego. Sam budynek nie był w całości bożnicą. Mieściła się w nim także siedziba Gminy Wyznaniowej oraz były mieszkania prywatne. Budynek zdewastowali okupanci podczas II wojny światowej. Jak w wielu osadach w których nie powstał osobny rynek w dzielnicy żydowskiej tak i tu bożnica znajduje się nieopodal rynku dawnego miasta ale nie bezpośrednio przy nim.

Obrazek

W latach 1981-1984 dokonano przebudowy budynku na potrzeby Gminnego Ośrodka Kultury i biblioteki. Funkcje te budynek pełni i w chwili obecnej.

Obrazek

Obrazek

Informacje pochodzą ze stron Wirtualnego Sztetlu i Wikipedii.

Zdjęcia z dnia 09.04.2012 r.
Lokalizacja