Podobnie jak w Łaskarzewie cmentarz założono w drugiej połowie XIX w. Przyczyna też była podobna – znaczny wzrost liczby Żydów w drugiej połowie XIX w. Cmentarz założono jednak nie na przedmieściu Garwolina tylko w sąsiedniej wiosce – Sulbinach. W chwili obecnej znajduje się on na terenie lasu i nie jest w żaden sposób oznakowany. Na…Continue reading Garwolin – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Author: Wojciech Kaczmarek
Sobienie-Jeziory – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Cmentarz ten mógł zginąć w niepamięci ale stało się inaczej za sprawą księdza Romana Karwackiego. Postanowił on bowiem w 2003 roku usunąć macewy leżące na podjeździe do plebanii i złożyć je w miejscu dla nich właściwym, czyli na cmentarzu, z którego zostały zabrane podczas II wojny światowej. Żydzi do Sobieni Jezior zostali sprowadzeni przez ich…Continue reading Sobienie-Jeziory – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Łaskarzew – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Znajdujący się niedaleko od drogi do Garwolina cmentarz założono najprawdopodobniej w XIX w. Wtedy to nastąpił szybki wzrost liczby mieszkańców Łaskarzewa pochodzenia żydowskiego. Za ich sprawą miasto stało się ośrodkiem krawieckim. Cmentarz odnowiono z inicjatywy Zygmunta Warszawera – łaskarzewskiego Żyda ocalałego z holocaustu. Nekropolia jest obecnie mniejsza niż przed wojną. Władze powojenne wybudowały bowiem na…Continue reading Łaskarzew – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Sienno – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Tytuł może być mylący. Cmentarz znajduje się co prawda rzeczywiście w Starej Wsi ale ta miejscowość jest niemal dzielnicą Sienna. Założony został przez kahał sienneński. Więc pasowałoby napisać temat: Cmentarz żydowski w Siennie? Druga sprawa to brak informacji. Nie mam dostępu do żadnych informacji na temat społeczności żydowskiej w Siennie. Blisko stąd do Ostrowca Świętokrzyskiego…Continue reading Sienno – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Parysów – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Brak informacji o dacie założenia cmentarza. Na jednym z nagrobków odnaleziono rok 1854 jako datę śmierci osoby na której grobie macewę umieszczono. Cmentarz ten jest zarazem miejscem w którym pochowano w zbiorowych grobach Żydów z getta w Parysowie zamordowanych podczas likwidacji getta. Kirkut znajduje się przy gruntowej drodze do osady Borowie. W latach pięćdziesiątych w…Continue reading Parysów – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Maciejowice – mogiła – Zapomniane cmentarze
Przy drodze z Maciejowic do Łaskarzewa jest miejsce pamięci. W pobliżu są stawy, a za nimi pałac w Podzamczu. Zamordowano w tu i pochowano 53 osoby w 1943 r. Zdjęcia z dnia 16.04.2013 r. Tabliczka informacyjna nie informuje, czy nadal w tym miejscu spoczywają pomordowani mieszkańcy Maciejowic. Lokalizacja Share this: Click to share on Twitter…Continue reading Maciejowice – mogiła – Zapomniane cmentarze
Szydłowiec – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Kirkut w Szydłowcu to dziś bardziej lapidarium niż cmentarz. Przez wieki Żydzi stanowili tu liczną część mieszkańców, a momentami najliczniejszą. Przez te wieki korzystali z co najmniej 3 cmentarzy. Obecnie właściwościom miejscowego materiału z którego wykonano macewy przypisuje się ich bardzo dobry stan. Jadąc tu miałem okazję po drodze oglądać i kamieniołomy w których pozyskuje…Continue reading Szydłowiec – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Węgrów – lapidarium – Zapomniane cmentarze
Cmentarz żydowski w Węgrowie powstał być może w drugiej połowie XVII wieku. Do roku 1780 korzystali z niego także mieszkańcy Warszawy. Rozległa nekropolia została zdewastowana podczas okupacji niemieckiej, a dzieło zniszczenia kontynuowano także po wojnie. Obecnie teren cmentarza zajmują szkoła i zakład przemysłowy. Zachowane macewy zgromadzono w lapidarium powstałym na terenie dawnego cmentarza żydowskiego przy…Continue reading Węgrów – lapidarium – Zapomniane cmentarze
Stoczek – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
O cmentarzu żydowskim w Stoczku niewiele wiadomo. Np. nie wiadomo kiedy powstał. Przy ulicy Węgrowskiej w Stoczku jest teren ogrodzony na którym zebrano ocalałe macewy. Nie obejmuje on całego terenu cmentarza. Resztę terenu – już bez nagrobków – porastają drzewa. Za bramą wejściową znajduje się alejka prowadząca prosto do pomnika postawionego tu w 1946 roku.…Continue reading Stoczek – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Nur – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
O cmentarzu żydowskim w Nurze pisze się zwykle w czasie przeszłym. Z informacji zamieszczonych w Wikipedii wynika, że oprócz fragmentów muru cmentarnego do dnia dzisiejszego zachowały się pojedyncze obramowania grobów. Nie mogłem tego sprawdzić naocznie – teren jest gęsto porośnięty roślinnością. Tam gdzie nie ma roślin leżą śmieci. Przez teren cmentarza przebiega leśna droga. Chyba,…Continue reading Nur – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Zwoleń – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Ludność żydowska w Zwoleniu zamieszkiwała na pewno już w XVI w. Wiadomo, że w 1810 roku powstała tu synagoga ale czy była pierwszą synagogą nie wiadomo. Cmentarz powstał w wieku XVII i był używany do 1942 roku. W lutym 1942 roku powstało tu getto. Sprawa jak dla mnie dziwna. Rozporządzenia dotyczące lokalizacji skupisk żydowskich obowiązujące…Continue reading Zwoleń – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Głowaczów – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Cmentarz pozbawiony nagrobków. Powstałe przy wsparciu Fundacji Rodziny Nissenbaumów w 1993 roku metalowe ogrodzenie zostało zniszczone ale jego resztki wciąż jeszcze wyznaczają granice kirkutu. Zarówno na przełomie XIX i XX wieku oraz w okresie międzywojennym społeczność żydowska Głowaczowa stanowiła większość mieszkańców tej miejscowości. Wszystkich mieszkańców Głowaczowa zmuszono do opuszczenie osady w 1940 roku. Polacy mogli…Continue reading Głowaczów – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Skrzynno – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Skrzynno to miejscowość położona nad rzeczką Radomką około 7 km na wschód od Przysuchy. Skrzynno prawa miejskie posiadało w latach 1308-1870. Było to jednak dziwne miasto. Jego część należała na początku do cystersów. Pozostając do XVIII wieku dobrami kościelnymi posiadało własne: rynek, kościół i ratusz. Nazywane było Skrzynnem Plebańskim. Druga część Skrzynna podlegała władzy świeckich…Continue reading Skrzynno – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Sokołów Podlaski – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Informacje o społeczności żydowskiej w Sokołowie Podlaskim pochodzą już z XVII i XVIII wieku. Chodzi o informacje o przywilejach dla cechów piwowarskiego i krawieckiego w Sokołowie Podlaskim. W tym okresie jeszcze można mówić o mniejszości żydowskiej w Sokołowie choć była to mniejszość nieznaczna. W drugiej połowie wieku XIX jest to już większość mieszkańców miasta. Kahał…Continue reading Sokołów Podlaski – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Wiskitki – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Cmentarz żydowski w Wiskitkach założono w pierwszej połowie XIX wieku. Początkowo służył także Żydom mieszkającym w pobliskim Żyrardowie. Obok cmentarza przebiega dziś ulica Spółdzielcza. Po jej drugiej stronie znajduje się cmentarz z I wojny światowej. Kirkut zdewastowany prawdopodobnie podczas wojny. Po wojnie ogrodzony, do dziś po ogrodzeniu pozostały tylko słupki. Zdecydowanie więcej widać na cmentarzu…Continue reading Wiskitki – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Siedlce – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Nowy (trzeci z kolei) cmentarz żydowski w Siedlcach został założony w 1825 roku. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1855 roku. W tym czasie społeczność żydowska Siedlec stanowiła większość w ogólnej liczbie mieszkańców miasta. Pierwszy (którego teren jest dziś zabudowany) założono prawdopodobnie w wieku XVII (a zaorano i usunięto pozostałe nagrobki w 1949 r.). Trochę historii.…Continue reading Siedlce – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Maciejowice – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Wychodząc z prostego założenia – jak miejscowość była miastem lub miasteczkiem to mieszkali w niej Żydzi – wpadłem na pomysł by sprawdzić na starych mapach czy w Maciejowicach jest cmentarz żydowski. I na mapach rzeczywiście jest. Kolejnym krokiem przed wyjazdem do Maciejowic było poszukiwanie informacji o historii tej miejscowości ze szczególnym naciskiem na społeczność żydowską.…Continue reading Maciejowice – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Seroczyn – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Cmentarz w Seroczynie powstał prawdopodobnie w drugiej połowie XIX wieku. Pewny tego nie jestem. Jednak w Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich brak wzmianki o społeczności żydowskiej w Seroczynie. Jest za to informacja o społeczności żydowskiej zamieszkującej teren gminy Wodynie w 1827 roku – 434 osoby. W roku 1921 spis powszechny wykazał w…Continue reading Seroczyn – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Sochaczew – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Cmentarz w Sochaczewie założono prawdopodobnie już w wieku XV po nadaniu osiadłym w mieście Żydom przywileje. Kahał sochaczewski znalazł się na liście z 1507 r. wśród innych opodatkowanych kahałów. Poza miejscowymi Żydami chowano tu także mieszkańców Warszawy nawet po utworzeniu bródnowskiego kirkutu. Cmentarz został zniszczony podczas II wojny światowej, a dzieło zniszczenia kontynuowano też w…Continue reading Sochaczew – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Lipsko – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Cmentarz przy obecnej ulicy Czachowskiego mógł powstać już w drugiej połowie XVII wieku. W wieku następnym Żydzi w Lipsku stanowili ok 1/3 mieszkańców. W drugiej połowie wieku XIX stanowili już większość mieszkańców. Posiadali nie tylko cmentarz ale i synagogę, kilka domów modlitwy, mykwę, rzeźnię. Większość miejscowego przemysłu znajdowała się w rękach żydowskich. Stan liczebnej przewagi…Continue reading Lipsko – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Brok – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Cmentarz żydowski w Broku znajduje się w pobliżu cmentarza rzymskokatolickiego i cmentarza epidemicznego. Ogrodzony siatką z otwartą furtką, porośnięty drzewami i krzewami. Cmentarz ten został założony w XIX wieku. A do dnia dzisiejszego zachowało się na jego terenie kilkadziesiąt macew. Zdjęcia z dnia 14.07.2012 r. A po powrocie do domu ze zdumieniem odkryłem, że nie…Continue reading Brok – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Karczew – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Cmentarz znany. Był czas, że pisano o nim. Że publikowano kolejne zdjęcia. Zaczęło się chyba od zdjęcia Tomasza Tomaszewskiego opublikowanego na łamach National Geographic. Zdjęcie poszło w świat i pojawiło się zainteresowanie cmentarzem. Choć sam cmentarz jest przecież znacznie starszy. Mimo braku informacji o dacie jego powstania można przyjąć, że powstał pod koniec XVIII wieku…Continue reading Karczew – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Otwock – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Cmentarz założono w drugiej połowie wieku XIX. Społeczność żydowska Otwocka korzystała bowiem z cmentarza w Karczewie. Rosła jednak gwałtownie liczba umierających na miejscu przybyszy spoza Otwocka. Powstanie tego cmentarza miało związek z walorami uzdrowiskowymi Otwocka. Uzdrowisko stało się bardzo popularne nie tylko wśród Żydów zamieszkujących ziemie Rzeczypospolitej. Klimat miasta otoczonego lasami miał dobroczynny wpływ na…Continue reading Otwock – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Chotycze – cmentarz unicki – Zapomniane cmentarze
Cmentarz powstał prawdopodobnie pod koniec wieku XVIII. Z lutego 1769 roku pochodzi zapis metrykalny chrztu Marianny Angeli Brygitty Barbary Ossolińskiej w cerkwi w Chotyczach (zapis zachowany w parafii Niemojki). Można więc założyć, że oprócz cerkwi w Chotyczach był też w tym czasie cmentarz. W latach sześćdziesiątych wieku XIX zlikwidowano parafię unicką w Chotyczach i w…Continue reading Chotycze – cmentarz unicki – Zapomniane cmentarze