Praktycznie rzecz biorąc do roku 2016 ten cmentarz nie istniał. Jak napisał Marcin Dąbrowski w pracy „Cmentarze wojenne z lat I wojny światowej w dawnym województwie lubelskim”: Obiekt niszczał stopniowo (1966 i 1979 r.) w trakcie funkcjonowania mieszczącego się tu gospodarstwa doświadczalnego Akademii Rolniczej w Lublinie. Przez wiele lat dawna powierzchnia cmentarza służyła jako część…Continue reading Elizówka – cmentarz wojenny – Zapomniane cmentarze
Author: Wojciech Kaczmarek
Holendry Kuźmińskie – cmentarz ewangelicki i wojenny – Zapomniane cmentarze
Cmentarz założony prawdopodobnie w latach czterdziestych XIX wieku. W tym to czasie na terenach zalewowych Wisły w okolicach Kozienic (za sprawą Iwana Dehna, a później jego syna Władysława) prowadzono budowę wałów przeciwpowodziowych i zasiedlano tereny dotąd zalewane przez wody rzeki. Obok miejscowych ewangelików na cmentarzu pochowano także żołnierzy poległych podczas działań wojennych prowadzonych w latach…Continue reading Holendry Kuźmińskie – cmentarz ewangelicki i wojenny – Zapomniane cmentarze
Kozienice – cmentarz Dehnów – Zapomniane cmentarze
W 1835 r. za swoje zasługi w zakresie projektowania i budowy fortyfikacji dobra kozienickie otrzymał w dożywocie od cara Iwan Dehn. Przywrócił on dawny blask zniszczonemu pałacowi oraz rozpoczął prace nad zasiedleniem terenów zalewowych. W latach czterdziestych na kozienickim powiślu pojawiają się osadnicy olenderscy. Sam generał w tym czasie prowadzi też prace nad budową i…Continue reading Kozienice – cmentarz Dehnów – Zapomniane cmentarze
Lutobrok – cmentarz wojenny – Zapomniane cmentarze
Cmentarz znajduje się ok. 150 m na północ od drogi łączącej Lutobrok z Wólką Przekory. Przy północnym skraju lasu. Mimo znajomości namiarów gps jak i wyglądu miejsca przed 2015 r. Nie odnalazłem kamieni nagrobnych widocznych na zdjęciach zamieszczonych w galerii na stronach Archiwum Państwowego opisanych jako Wólka Przekory. Administracyjnie cmentarz znajduje się w sołectwie Lutobrok…Continue reading Lutobrok – cmentarz wojenny – Zapomniane cmentarze
Wielątki-Folwark – cmentarz wojenny – Zapomniane cmentarze
Mogiła zbiorowa w kształcie kopca otoczonego wałem ziemnym i rowem. Spoczywa w niej ok. 150 żołnierzy armii niemieckiej i rosyjskiej. Możliwe, że wszyscy zginęli podczas walk toczonych 27 lipca 1915 r. nad rzeką Prut. Mogiła znajduje się na zachód od wsi, przy drodze do leśniczówki. Na początku XXI w. mogiła pozostawała niemal zapomniana. Porastające ją…Continue reading Wielątki-Folwark – cmentarz wojenny – Zapomniane cmentarze
Stary Mystkówiec – cmentarz wojenny – Zapomniane cmentarze
Bratnia mogiła przy drodze na zachodnim skraju wsi Stary Mystkóœiec. Kopiec ziemny zwieńczony jest krzyżem i tablicą ufundowaną przez Urząd Gminy Somianka, Wg informacji zamieszczonych na stronie Archiwum Pańśtwowego w Warszawie w mogile spoczywa ok. 700 żołnierzy poległych podczas walk toczonych w okolicach wsi w lipcu 1915 r. Zdjęcia z dnia 29.05.2020 r. Lokalizacja: Pokaż…Continue reading Stary Mystkówiec – cmentarz wojenny – Zapomniane cmentarze
Sady – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze
Wieś została założona przez osadników pod koniec XVIII w. Zlokalizowany przy ul. Rodzinnej cmentarz jest zapewne niewiele młodszy. W wyniku działań wolontariuszy jego stan uległ poprawie. Zdjęcia z 2012 r. dostępne są na stronie Forum Zbuntowanych Eksploratorów. Informacje o zabytkach olęderskich w Sadach udostępniono na stronie Katalog zabytków osadnictwa holenderskiego w Polsce. Zdjęcia z dnia…Continue reading Sady – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze
Nowe Grochale – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze
Nowe Grochale (wcześniej Grochale Nowe) założono prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX w. Osadnicy olenderscy założyli własny cmentarz na północnym skraju osady, nieopodal koryta Wisły. Dzisiaj jest to przykład cmentarza zabudowanego. O ile w okolicy są cmentarze na gruntach prywatnych to w Kępie Kiełpińskiej jest to zagajnik na ogrodzonym, prywatnym terenie, w warszawskim Tarchominie jest to…Continue reading Nowe Grochale – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze
Karolinów – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze
Koloniści założyli osadę na bagnistym terenie prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX w. Do dnia dzisiejszego pozostał cmentarz lokowany, jak domy kolonistów, na sztucznym, prostokątnym wzniesieniu. Byłby trudny do odnalezienia gdyby nie tablica informacyjna, Na terenie cmentarza, porośniętym gęsto krzewami znajdują się tylko pozostałości dwóch drewnianych krzyży. Zdjęcia z dnia 10.05.2020 r. Lokalizacja: Pokaż Nekropolie na…Continue reading Karolinów – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze
Dziekanów Leśny – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze
Założony w II połowie XIX w. cmentarz w Dziekanowie Leśnym od 2013 r. jest jednym z najbardziej zadbanych cmentarzy Powiśla Kampinoskiego. Znajduje się przy szlaku turystycznym i posiada tablicę informacyjną z historią osady oraz zdjęciami. W jego odnowieniu udział brali: Kampinoski Park Narodowy, Stowarzyszenie „Nasze Łomianki” oraz Parafię Ewangelicko-Augsburską Wniebowstąpienia Pańskiego w Warszawie. Formalnie opiekę…Continue reading Dziekanów Leśny – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze
Rajszew – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze
Nie znamy daty założenia wsi Rajszew. W 1827 r. zamieszkiwało ją ponad 200 osób. Wiadomo jednak, że do XVI w. osadnictwo w okolicach Jabłonny i Chotomowa niemal nie istniało, a tereny między tymi osadami niemal w całości porastały lasy. Można założyć, że do Rajszewa osadnicy niemieccy przybyli pod koniec XVIII lub na początku XIX w.…Continue reading Rajszew – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze
Józefów – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze
Pod koniec XVIII w. rząd pruski zachęcał niemieckich osadników do osiedlania się na nowo zajętych ziemiach należących wcześniej do Rzeczypospolitej Polskiej. Także na podmokłych terenach na północ od Pragi. W 1788 r. trzech pierwszych osadników założyło kolonię Józefów. W celu osuszenia pól osadnicy zmienili bieg rzeki Długiej. Ze swej strony władze pruskie organizują przygotowania do…Continue reading Józefów – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze
Aleksandrów (Izabelin) – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze
Za datę założenia kolonii w Izabelinie przyjmuje się dzień 6.05.1824 r. Jest to dzień podpisania umowy grupy kolonistów z właścicielami dóbr nieporęckich. Projekt założenia kolonii z 1823 r. przewidywał założenie cmentarza i ten zapewne powstał w 1824 r. Na mapie z 1825 r. stworzonej przez Stanisława Ludwika Postawkę w celu opracowania planu odwodnienia nowozasiedlonych terenów…Continue reading Aleksandrów (Izabelin) – cmentarz ewangelicki – Zapomniane cmentarze
Pieńpole – cmentarz wojenny – Zapomniane cmentarze
Cmentarz żołnierzy poległych w sierpniu 1915 r. Spoczywa na nim 78 żołnierzy (35 z armii niemieckiej i 43 z armii rosyjskiej). WIęcej informacji na Olsztyńskiej Stronie Rowerowej. Zdjęcia także w serwisie dobroni.pl. Cmentarz był oczyszczany w 2017 r. na polecenie Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Zdjęcia z dnia 06.09.2019 r. Lokalizacja: Pokaż Cmentarze I wojny światowej…Continue reading Pieńpole – cmentarz wojenny – Zapomniane cmentarze
Rosochy – cmentarz wojenny – Zapomniane cmentarze
Cmentarz znajduje się w północnej części wsi. Jest ogrodzony, a jego teren zadbany. W wyniku wcześniejszej dewastacji trudno tu odnaleźć ślady przypominające dawny wygląd cmentarza. Na Olsztyńskiej Stronie Rowerowej zamieszczono odnalezione informacje o poległych (kilka nazwisk) i liczby: 57 żołnierzy niemieckich i 106 rosyjskich. Zdjęcia z dnia 06.09.2019 r. Lokalizacja: Pokaż Cmentarze I wojny światowej…Continue reading Rosochy – cmentarz wojenny – Zapomniane cmentarze
Pniewo-Czeruchy – cmentarz wojenny – Zapomniane cmentarze
Cmentarz znajduje się przy gruntowej drodze do miejscowości Sułkowo Borowe. Zlokalizowany na wzniesieniu nad drogą po jej lewej stronie. Oznakowany. Porównując jego stan ze zdjęciami zamieszczonymi na Olsztyńskiej Stronie Rowerowej widać, że niszczeje. Wg znalezionego w internecie tekstu betonowe nagrobki są dwóch rodzajów: prostokątne płyty i krzyże z manuskryptem na środku. Podczas mojej wizyty nie…Continue reading Pniewo-Czeruchy – cmentarz wojenny – Zapomniane cmentarze
Nasielsk – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Cmentarz założono w wieku XIX. Dokładna data nie jest znana. Wiadomo natomiast, że pierwsi Żydzi w Nasielsku osiedlili się już w wieku XVII. Rosnąca powoli społeczność żydowska w wieku XIX stanowiła większość mieszkańców miasta. Początkowo nasielscy Żydzi należeli do kahału w Tykocinie. Usamodzielnili się w wieku XVIII. Do nasielskiego kahału należeli Żydzi zamieszkujący Ziemię Zakroczymską.…Continue reading Nasielsk – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Kostry-Podsękowięta – cmentarz wojenny – Zapomniane cmentarze
Założony ok. 1915 r. cmentarz wojenny jest widoczny z drogi Kuczyn – Wyszonki jako kępa drzew w polu. Obok cmentarza przebiega droga gruntowa. O obecności grobów przypominają jedynie poustawiane na miejscu krzyże. Cmentarz wpisany do rejestru zabytków nieruchomych. Zdjęcia z dnia 23.06.2019 r. Lokalizacja: Pokaż Cmentarze I wojny światowej na większej mapie Share this: Click…Continue reading Kostry-Podsękowięta – cmentarz wojenny – Zapomniane cmentarze
Ciechanowiec – cmentarz wojenny – Zapomniane cmentarze
Miasto podczas I wojny światowej najbardziej ucierpiało podczas wycofywania się oddziałów rosyjskich. Kozacy stosując taktykę spalonej ziemi niszczyli zabudowę miejską. Zniszczeniu uległ też miejscowy zamek. Usuwania zniszczeń nie dokończono przed wybuchem kolejnej wojny. Cmentarz wojenny w Ciechanowcu znajduje się przy ul. Sienkiewicza po zachodniej stronie cmentarza ewangelickiego. Został wpisany do rejestru zabytków w 1991 r.…Continue reading Ciechanowiec – cmentarz wojenny – Zapomniane cmentarze
Sudwa – Tannenberg-Denkmal – Zapomniane cmentarze
Odsłonięty w 1927 r. pomnik zwycięstwa miał być z założenia częścią kompleksu muzealnego poświęconego zwycięskiej bitwie stoczonej w 1914 r. Założenie muzealne obok pomnika na terenie którego znajdowały się groby ok. 20 żołnierzy niemieckich otoczony był istniejącymi do dziś pomniejszymi cmentarzami wojennymi ofiar bitwy pod Tannenbergiem. Po śmierci Hindenburga pomnik przebudowano na mauzoleum, które w…Continue reading Sudwa – Tannenberg-Denkmal – Zapomniane cmentarze
Sudwa – mogiła wojenna przy ul. Parkowej – Zapomniane cmentarze
Mogiła znajduje się w pobliżu ulicy Parkowej w parku pomiędzy Sudwą i Olsztynkiem. Spoczywa w niej nieznana liczba żołnierzy armii rosyjskiej poległych w 1914 r. podczas „bitwy pod Tannenbergiem”. Na terenie mogiły stoją dwa krzyże prawosławne, a całość otacza krawężnik. Mogiła była elementem powstałego w latach dwudziestych XX w. muzeum zwycięstwa pod Tannenbergiem. Po śmierci…Continue reading Sudwa – mogiła wojenna przy ul. Parkowej – Zapomniane cmentarze
Braniewo – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Pierwsi Żydzi osiedlili się w Braniewie w XVIII w. Nieliczna społeczność żydowska, licząca najwięcej 170 osób (w 1880 r.) posiadała od 1852 r. synagogę. Bożnica została zniszczona 9/10 XI 1938 r. Daty założenia cmentarza nie znam. Mógł powstać kilka lat wcześniej. Obecnie o istnieniu nekropolii przypomina tylko tablica pamiątkowa na ogrodzeniu posesji powstałej na jego…Continue reading Braniewo – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Elbląg – cmentarz ewangelicki (ul. Obrońców Pokoju) – Zapomniane cmentarze
Cmentarz przykościelny przy ul. Obrońców Pokoju obecnie cmentarza nie przypomina. Brakuje nagrobków. Teren należy obecnie do parafii rzymsko-katolickiej. Cmentarz funkcjonował przez blisko 50 lat. Historia założonego w ok. 1895 r. cmentarza zaczyna się znacznie wcześniej, w roku 1801 i jest nierozłączną częścią historii kolonii Pangritza (dzisiejsza Zawada). Jej historię opisano na witrynie Elbląg moje miasto…Continue reading Elbląg – cmentarz ewangelicki (ul. Obrońców Pokoju) – Zapomniane cmentarze
Frombork – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze
Społeczność żydowska we Fromborku osiadła w XIX w. Nigdy nie była liczna. W połowie XIX w. osiągnęła liczbę 31 osób. Należała do gminy wyznaniowej w Braniewie ale posiadała od 1818 r. własny cmentarz. Po cmentarzu pozostała tylko informacja o jego istnieniu. Wiadomo, że znajdował się przy ulicy Sanatoryjnej. W jego pobliżu założono cmentarz kanoników oraz…Continue reading Frombork – cmentarz żydowski – Zapomniane cmentarze